به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد در آخرین ماه های سال گذشته اعلام شد شهرداری تهران با شرکت های چینی برای ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی توافق کرده است و قرار است این واحدها در یک دوره یک ساله ساخته شوند. تصمیمی که صدای مهندسان، سازندگان و اقتصاددانان را درآورد و هر کدام از زاویه ای به طرح هشدارهایی نسبت به این تصمیم که تضعیف بنیه داخلی ساختمان سازی را به همراه خواهد داشت، پرداختند.
مسئولان معتقدند به دلیل تحریم نفت ایران، فروش نفت و بازگرداندن ارز حاصل از آن به کشور دشوار است. به همین دلیل ایده تهاتر نفت با مسکن عنوان شد. اما در شرایطی که حضور شرکتهای چینی در پروژه های نفتی و همچنین پروژه هایی مانند ساخت قطعه یک آزادراه تهران – شمال حاشیه های زیادی همراه با فرصت سوزی برای ایران به همراه داشت، تصمیم جدید برای خانه سازی و فرودگاه سازی در ایران، پرسش هایی را درباره اهداف این کشور از این مشارکت برای افکار عمومی ایجاد کرده است.
سقوط فروش و آغاز پروژه های جدید ساخت مسکن در چین
مدتها است که وضعیت شرکتهای ساختمان سازی چینی مورد توجه رسانه ها و تحلیلگران اقتصادی سراسر جهان قرار گرفته است.
در تازه ترین گزارش، وب سایت آمریکایی بیزینس اینسایدر در گزارشی در این باره نوشت: «افت ساختاری اجتناب‌ناپذیر» در بخش املاک چین آغاز شده و ارقام فروش و آغاز پروژه های جدید ساخت مسکن سقوط کرده است. بر این اساس، ساخت و ساز در چین ممکن است در سال های آینده به نصف کاهش یابد. هر چند که پکن اقداماتی را برای تقویت ساخت و ساز انجام داده، اما به گفته تحلیلگران این اقدامات ممکن است دوام نیاورند.
بیزینس اینسایدر ضمن تشریح علل ایجاد بحران املاک در چین، چالش های جمعیتی و توقف رشد جمعیت شهر را از جمله عواملی دانسته که چشم انداز رفع این بحران را مبهم تر کرده است. شرایطی که بسیاری از توسعه دهندگان ساخت مسکن را به ورشکستگی سوق داده و هنوز ابعاد واقعی پیامدهای آن، بر اقتصاد چین آشکار نشده است.
مصرف سیمان سه سال چین به اندازه مصرف یک قرن آمریکا
الجزیره نیز در آخرین گزارش خود در این باره با عنوان « ساختمان های در حال فرو ریختن و رویاهای شکسته: خانه های ناتمام چین» به تشریح وضعیت خانه های نیمه ساخته و خالی از سکنه در شهرهای بزرگ چین پرداخته و آورده است: در اطراف میدانی کاشی کاری شده در حومه شهر «نانجینگ» چین، مجموعه ای از ساختمانهای آپارتمانی مانند ستون‌های سیمانی به سمت آسمان خاکستری برخاسته اند. در نگاه اول، این سازه ها گواهی بر رونق ساخت و ساز الهام بخش چین است که نشان داد این کشور بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ بیشتر از ایالات متحده در تمام قرن بیستم، از سیمان استفاده کرده است. اکنون اما با بررسی دقیق تر، این توسعه بیشتر شبیه صحنه ای از یک داستان پسا آخرالزمانی است تا نمادی از عظمت. در هیچ یک از ساختمان ها نور وجود ندارد و اکثر آنها فاقد در و پنجره هستند. هیچ کس در آنها سکونت ندارد.
مشکل تامین مالی ساخت و ساز و انبوه خانه های نیمه کاره
«جی ژانگ»، ساکن ۶۱ ساله که خواستار نام مستعار شده بود، به الجزیره گفت: «کارگران در سال ۲۰۱۹ از ساخت و ساز دست کشیدند. آنها می گویند به این دلیل است که توسعه دهنده پولش تمام شده است. جی که بیشتر پس انداز زندگی خود را در ۶۰ درصد پیش پرداخت ملک ریخته است، می گوید «در آن زمان همه اینها فقط یک روستای قدیمی بود، اما زمانی که عوامل فروش، نقشه های این منطقه را به ما نشان دادند، دیدم که چگونه می توانست به من و شوهرم بازنشستگی مورد نظرمان را بدهد. اما ما فرصتی برای لذت بردن از هیچ کدام از آن ها را نداشتیم و این فقط برای ما اتفاق نمی افتد و در سراسر چین، با این مساله مواجه هستیم.
به گزارش الجزیره، در سراسر چین، از «گویلین» در جنوب چین تا «دالیان» در شمال، خریداران بی شماری پس انداز زندگی خود را در خانه هایی هزینه کرده اند که ساخت آنها هرگز پایان نیافته است. این ساختمان ها در حومه شهرها و مکانهای مرکزی به طور یکسان پراکنده هستند. در «نانجینگ»، یک هتل، یک ساختمان اداری، یک موزه هنر و حتی یک برج برای سال ها ناتمام مانده است.
در حومه شهر «شنیانگ» در شمال شرقی، یک محله که نقشه کشی شده بود، با حدود ۲۶۰ ویلا به سبک اروپایی، تنها دو سال پس از شروع ساخت، توسط سازنده رها شد. امروزه زمین آن توسط کشاورزان محلی اشغال شده و محصولات زراعی را در محوطه بین ویلاها می کارند. از سوی دیگر، هزاران خانه تکمیل شده نیز در سراسر کشور در داخل شهرهایی خالی از سکنه، به اصطلاح به خانه ارواح تبدیل شده اند.
سال ۲۰۱۷، یک پنجم کل خانه های چین، خالی بودند
براساس این گزارش، در سال ۲۰۱۷، حدود ۶۵ میلیون واحد، معادل یک پنجم کل خانه های چین، خالی بودند. مقام های محلی تلاشهای زیادی برای مقابله با این مساله انجام داده اند، از حذف محدودیت‌های خرید خانه گرفته تا ارائه مشوقهایی مانند خودروهای جدید، گوشی های هوشمند و شمش های طلا به خریداران؛ اما به گفته تحلیلگران، چنین اقداماتی فقط سطح یک مشکل بسیار بزرگتر را خراش می دهد.
ظهور محله های «ارواح» اواخر دهه ۲۰۰۰ در سراسر چین
محله های «ارواح» در اواخر دهه ۲۰۰۰، در سراسر چین شروع به ظهور کردند، چرا که محاسبه درستی درباره میزان عرضه و تقاضا به ویژه در شهرهای متوسط و کوچک تر نشده بود. دولتهای محلی به فروش زمین به سازندگان برای تنظیم بودجه های خود روی آورده بودند. در آن دوره این ارزیابی وجود داشت که تقاضا و قیمت ملک همچنان در حال افزایش باشد.
بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴، قیمت مسکن در سراسر کشور دو برابر شد. بازده برخی از املاک آنقدر زیاد بود که حتی شرکت هایی که تجربه ای در زمینه املاک نداشتند در این بخش سرمایه گذاری کردند. با این رونق در بخش املاک و مستغلات و صنایع وابسته، حدود ۳۰ درصد از تولید ناخالص داخلی چین افزایش یافت.
ورشکستگی سازندگان بزرگ چین
اواخر سال ۲۰۲۰ بود که « گروه اورگراند» دومین توسعه‌دهنده بزرگ چین، نتوانست بدهی های خود را پرداخت کند و در آگوست ۲۰۲۳، درخواست حمایت از ورشکستگی در ایالات متحده داد. در همان ماه، بزرگ ترین توسعه دهنده چین نیز در آستانه «نکول» و عدم امکان پرداخت بدهی خود قرار گرفت. بعد از آن بود که دولت متوجه شد که مشکلاتی در این بخش وجود دارد و شروع به کار برای کاهش حباب مسکن و متعادل کردن مجدد اقتصاد به دور از وابستگی شدید به بخش املاک کرد.
«گروه اورگراند» بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار بدهی دارد، این رقم تقریبا به اندازه تولید ناخالص داخلی فنلاند است. در حالی که بدهی «کانتری گاردن» کمی کمتر از ۲۰۰ میلیارد دلار است. این وضعیت این نگرانی را ایجاد می کند که سقوط آنها می تواند اقتصاد چین را به طور کلی تهدید کند.
بسیاری از توسعه دهندگان کوچک تر که سقوطشان خطری سیستماتیک برای اقتصاد چین ندارند، در آستانه سقوط قرار دارند و سرنوشت بسیاری از پروژه ها را در هال ای از ابهام قرار می دهند.
رائو، یک تحلیلگر در یکی از بانکهای چین به الجزیره، گفت که برای حل مشکل بسیاری از مردم شهرهای چین که منتظر تکمیل خانه هایشان هستند، خوشبین نیست. برخی باید سالها صبر کنند، برخی دیگر شاید همیشه.
در حومه «نانجینگ»، «جی ژانگ» و دیگر خریداران خانه در مجتمع او در اوایل سال جاری تصمیم گرفتند که ابهام در وضعیت تحویل خانه هایشان را نپذیرند، چندین ملاقات و تماس با مقامات محلی آنها را به جایی نرساند، جی و گروهی از همشهریانش کامیونی کرایه کردند و شروع به جابجایی اثاثیه و وسایل ضروری زندگی به آپارتمان های ناتمام خود کردند. در هیچ یک از خانه ها تهویه مطبوع، گرمایش، آب لوله کشی یا برق وجود ندارد. برخی حتی در و پنجره نداشتند.
جی گفت: «ما وارد پوسته‌های خالی شدیم، اما فهمیدیم که اگر به عنوان یک جامعه به یکدیگر کمک کنیم، می‌توانیم این کار را انجام دهیم. اهالی سرویس های بهداشتی و جمع آوری زباله در خارج از محوطه راه اندازی کردند، هر روز عصر در یکی از ساختمان ها جمع می شدند تا با هم غذا بپزند و به نوبت کارهای خود را انجام می دادند و برای یکدیگر مایحتاج می خریدند.»
در سراسر چین، خریداران آسیب دیده خانه های ناتمام، اقدامات مشابهی انجام داده اند.
چرا چین به دنبال دریافت امتیاز ساخت و ساز است
چین اکنون تلاش دارد تا با دریافت امتیاز ساخت و ساز در کشورهای دیگر برای ادامه حیات شرکتهای بزرگ ساختمانی خود تلاش کند. همانطور که پروژه های بزرگی را در همراهی با دولت اندونزی برای اجرای عملیات ساخت پایتخت جدید این کشور و انتقال از جاکارتا پیش می برد.
با این حال نگاه چین برای جلوگیری از سر ریز بحران املاک به اقتصادش، توجه ویژه دادن به بخش فناوری های پیشرفته است. طبق گزارش بلومبرگ، بخش فناوری پیشرفته چین باعث افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات شده و سهم آن می تواند تا سال ۲۰۲۶ با سهم املاک و مستغلات رقابت کند و به عنوان محرک رشد تولید ناخالص داخلی درنظر گرفته شود. این بخش می تواند ارزش تولید ناخالص داخلی را تا سال ۲۰۲۶ حدود ۱۹ درصد افزایش دهد. چین معتقد است این راهی است که باید طی کند تا از شر حباب املاک خلاص شود.
وزیر مسکن چین نیز گفته است «شرکت های توسعه مسکن که قرار است ورشکست شوند، ورشکست خواهند شد و خبری از حمایت از آنها نیست.
اکنون چین تلاش دارد سمت و سوی سرمایه گذاری خارجی خود را در راستای هم افزایی با دستاوردهای خاص کلان اقتصاد داخلی خود تنظیم کند. از همین رو است که چینی ها حاضر به سرمایه گذاری در پروژه های نفت و گاز ایران و حتی بندر استراتژیک چابهار نشدند.
چین به صدرنشینی تولید انرژی خورشیدی در جهان رسیده است
نیویورک تایمز در گزارشی نوشت چین به صدرنشینی تولید انرژی خورشیدی در جهان رسیده است. در واقع پس از کند شدن روند رشد اقتصادی چین، پکن سه صنعت تولید «پنل های خورشیدی»، «خودروی برقی» و «باتری لیتیومی» را جایگزین صنایع «تولید پوشاک»، «مبلمان» و «لوازم خانگی» کرده است.
پرداخت یارانه به تولیدکنندگان پنلهای خورشیدی سبب شده که هزینه تمام شده هر وات بین ۱۶ تا ۱۸.۹ سنت باشد، در حالی که این شاخص در اروپا ۲۴.۳ تا ۳۰ سنت و در آمریکا ۲۸ سنت است. رشد این صنعت در چین، هزینه تولید پنل خورشیدی در جهان را ۹۵ درصد کاهش داده است.
چین به دنبال تامین یک سویه منافع خود در قبال ایران؟!
به نظر می رسد چین اکنون مانند سایر گام هایی که در ارتباط با ایران برداشته، یک سویه به دنبال تامین منافع خود است و تلاش دارد در ازای پول نفت ایران، برای شرکت های مهندسی خود بازار سازی کند! در حالی که ایرانیان، هیچ گاه نحوه بازیگری چین در پروژه هایی مانند ساخت فاز یک آزادراه تهران به شمال، حفر چاه های میدان نفتی آزادگان، نوسازی پالایشگاه آبادان، ساخت سد طالقان، قطار تندروی تهران به قم و اصفهان و قطار تهران به مشهد را فراموش نخواهند کرد!
هر چند که ایران اکنون در تلاش است برخی از این پروژه ها از جمله ساخت قطار تندرو را در قالب برنامه ۲۵ ساله راهبردی، دوباره روی میز قرار دهد، اما آنچه تا کنون بیش از همه طرح ها پیش رفته، ساخت مسکن بوده است. امری که به اذعان همه صاحبنظران در حوزه ساخت و ساز، به توان مهندسی ایران ضربه خواهد زد.
ایران به جای خدمات ساخت مسکن، صنعت پنلهای خورشیدی را از چین دریافت کند
جا دارد در شرایطی که ابر بحران ناترازی انرژی، چشم اندازهای تلخی در یک دهه آینده برای ایران رقم زده است، اکنون گامی برای ورود تکنولوژی به ایران برداشته شود و مذاکره برای بهره گیری از انرژی خورشیدی با چین در دستور کار قرار گیرد تا از این رهگذر، ضمن ورود تکنولوژی به کشور، در ازای فروش نفت، منافع بیشتری برای ایران تامین شود.
قطعا در شرایطی که ایران با انواع بحران های اقتصادی روبرو است، سزاوار نیست منافع کلان و راهبردی کشور، قربانی اجرای وعده های سیاسی ساخت مسکن انبوه، به هر قیمتی شود!
نظر شما